Εκδόθηκε το νέο βιβλίο μου με τίτλο «Περιστεριώνες στα καραγκούνικα χωριά των Τρικάλων και Καρδίτσης»

 

Η ανάδειξη και η προβολή των τοπικών παραδόσεων της ιστορίας και του πολιτισμού αποτελούν σημαντική παράμετρο προσδιορισμού, συνοχής και πολιτισμικής εξέλιξης των ανθρώπων.

Το βιβλίο με τίτλο «Περιστεριώνες στα καραγκούνικα χωριά των Τρικάλων και Καρδίτσης», πραγματεύεται μια κοινωνική πτυχή, που έχει να κάνει με μια πατροπαράδοτη χαρακτηριστική συνήθεια των κατοίκων, στην οποία μπορεί να διακρίνει κανείς, μέσα στην ιδιαιτερότητα της, μια αυθεντικότητα και έναν πλούτο λαϊκής παράδοσης και πολιτιστικής κληρονομιάς.

Οι περιστεριώνες αυτοί, κατεγράφησαν κατά την πενταετή έρευνά μου, η οποία πραγματοποιήθηκε τη χρονική περίοδο 2010-2015.

Τους συναντούμε διάσπαρτους στα διάφορα πεδινά χωριά, των νομών Τρικάλων και Καρδίτσης, μέσα στους οικισμούς και είναι κτισμένοι παραπλεύρως της αγροτικής κατοικίας και του αχυρώνα.

Ένας περίπατος και μια πιο προσεχτική ματιά στα διάφορα καραγκουνοχώρια της περιοχής δίνει την ευκαιρία να ανακαλύψει κανείς όλους αυτούς τους ευφάνταστους και αξιοπρόσεχτους περιστεριώνες της δυτική Θεσσαλίας.

Στην παρούσα μελέτη, γίνεται μια παρουσίαση των χαρακτηριστικότερων περιστεριώνων της περιοχής, περιγράφονται τα γενικά χαρακτηριστικά τους και διακρίνονται μεταξύ τους, με βάση την αρχιτεκτονική τους δομή και ανάλογα με τα υλικά κατασκευής τους. Παράλληλα παρουσιάζεται μια σειρά από έγχρωμες φωτογραφίες που αποτυπώνουν ανάγλυφα τη γοητεία και την μοναδικότητα αυτών των περιστεριώνων, που σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν μνημεία της λαϊκής αρχιτεκτονικής.

Την όλη δομή του θέματος συμπληρώνουν τα διάφορα λαογραφικά στοιχεία και οι διάφοροι συμβολισμοί που συνδέονται με τα περιστέρια, τα οποία θα μας εμπνέουν πάντα και θα μεταφέρουν διαρκώς στους αγώνες των ανθρώπων το μήνυμα της Προνόησης, της Ειρήνης, της Αγνότητας, της Φώτισης και της Ελευθερίας.

Για να περιηγηθείτε και να διαβάσετε το βιβλίο πατήστε εδώ.

Περιστεριώνες στα καραγκούνικα χωριά των Τρικάλων και Καρδίτσης

Η εισήγησή του Δημήτρη Τσιγάρα στο 1ο Συνέδριο της «ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΗΔΩΝ  Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ», με θέμα «Αγώνες και επιτεύγματα των Καραγκούνηδων του Νομού Τρικάλων στα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση του 1821 μέχρι σήμερα». Τρίκαλα 4 & 5 Σεπτεμβρίου 2021.

Θέμα εισήγησης: «Περιστεριώνες στα καραγκούνικα χωριά των Τρικάλων και Καρδίτσης».

Κυρίες και κύριοι.

Το θέμα της εισήγησή μου «Περιστεριώνες στα καραγκούνικα χωριά των Τρικάλων και Καρδίτσης», πραγματεύεται μια κοινωνική πτυχή, που έχει να κάνει με μια πατροπαράδοτη χαρακτηριστική συνήθεια των κατοίκων, στην οποία μπορεί να διακρίνει κανείς, μέσα στην ιδιαιτερότητα της, μια αυθεντικότητα και έναν πλούτο λαϊκής παράδοσης και πολιτιστικής κληρονομιάς, των οποίων οφείλουμε να γίνουμε αντιλήπτορες και φύλακες.

Η ανάδειξη και η προβολή των τοπικών παραδόσεων της ιστορίας και του πολιτισμού αποτελούν σημαντική παράμετρο προσδιορισμού, συνοχής και πολιτισμικής εξέλιξης των ανθρώπων.

Οι περιστεριώνες των κυκλαδίτικων νησιών δεν αποτελούν μοναδικότητα για την Ελλάδα, καθότι παρόμοια κτίσματα και με ανάλογο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον συναντούμε και στη δυτική Θεσσαλία. 

Οι περιστεριώνες αυτοί, κατεγράφησαν κατά την πενταετή έρευνά μου, η οποία πραγματοποιήθηκε τη χρονική περίοδο 2010-2015.

Βρίσκονται διάσπαρτοι στα διάφορα πεδινά χωριά, των νομών Τρικάλων και Καρδίτσης, μέσα στους οικισμούς και είναι κτισμένοι παραπλεύρως της αγροτικής κατοικίας και του αχυρώνα.

Οι κάτοικοι αυτών των αγροτικών χωριών, μαζί με τα άλλα οικόσιτα ζώα και πτηνά, όρνιθες, χήνες, πάπιες, γαλοπούλες εκτρέφανε και εκτρέφουν ακόμα και σήμερα, στα σπίτια τους, περιστέρια.

Με χαμηλό κόστος, ο κάθε αγρότης είχε τη δυνατότητα να έχει και να εκτρέφει μερικές δεκάδες περιστέρια στο σπίτι του. Απαιτείται μόνον ένας περιστεριώνας, που να στεγάζονται τα περιστέρια, να γεννάνε, να μεγαλώνουν τα μικρά τους και να προστατεύονται από τους κινδύνους πού ελλοχεύουν.

Ένας περίπατος και μια πιο προσεχτική ματιά στα διάφορα καραγκουνοχώρια της περιοχής θα σας δώσει την ευκαιρία να ανακαλύψετε όλους αυτούς τους ευφάνταστους και αξιοπρόσεχτους περιστεριώνες.

Σήμερα, εδώ, για να πάρετε μια ιδέα από αυτούς τους περιστεριώνες, που σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν μνημεία της λαϊκής αρχιτεκτονικής, θα περιγράψω τα γενικά χαρακτηριστικά τους και παράλληλα θα σας παρουσιάσω ένα δείγμα φωτογραφιών από τη συλλογή μου.

Εκδόθηκε τον Αύγουστο του 2021 το νέο βιβλίο μου με τίτλο «Τα γενεαλογικά δέντρα του Βαλτινού».

 

Πρόκειται για ένα έργο έρευνας (428 σελίδων), που αφορά τη γενεαλογική καταγραφή των οικογενειών που έζησαν στο χωριό Βαλτινό τη χρονική περίοδο 1850 έως το 2020.

Λίγα λόγια για το βιβλίο:

Με την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τον τουρκικό ζυγό, το 1881 άρχισε και η διοικητική οργάνωση της περιοχής, καθώς και κάποια υποτυπώδη καταγραφή ληξιαρχικών πράξεων.

Η κοινότητα Βαλτινού, καθώς και η εκκλησία προσπάθησαν να καταγράψουν με τα μέσα της εποχής σε βιβλία τις σημαντικές στιγμές της ζωής όλων των κατοίκων. Δυστυχώς όμως το 1938 μια πυρκαγιά στο δημοτικό σχολείο Βαλτινού, όπου τηρούνταν τα βιβλία της κοινότητας, κατέστρεψε σχεδόν όλο το αρχείο του Ληξιαρχείου.

Έτσι το υλικό και τα στοιχεία των γενεαλογικών δένδρων του Βαλτινού αντλήθηκαν από τα διασωζόμενα βιβλία της εκκλησίας Αγίου Αθανασίου Βαλτινού, το πρωτόκολλο γάμων, τα Βιβλία Θανάτων, το νέο βιβλίο ληξιαρχείου της κοινότητας Βαλτινού καθώς και από τα διάφορα παραρτήματα εκλογικών καταλόγων χρονολογούμενα από το 1928. 

Γι΄ αυτό το λόγω η έρευνα στα αρχεία που βρέθηκαν υπήρξε εξαιρετικά δύσκολη και σε ορισμένες περιπτώσεις τα στοιχεία συνεπικουρήθηκαν από προφορικές μαρτυρίες γερόντων του χωριού.

Ξεκινώντας από την γενεαλογική ρίζα, του γενάρχη και καταλήγοντας στους τελευταίους κλώνους του 2020, γίνεται μια γενεαλογική καταγραφή περίπου έξι γενεών.

Με τον όρο «γενάρχης» για κάθε οικογένεια εννοείται ο τελευταίος πρόγονος, για τον οποίο βρέθηκαν γραπτές αναφορές στο ονόματά του, είτε στα διάφορα βιβλία, ή έγγραφα της κοινότητας, είτε σε άλλες γραπτές πηγές, που προέκυψαν από την έρευνα.

Το φωτογραφικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε στην εργασία αυτή αντλήθηκε από τα προσωπικά αρχεία των κατοίκων Βαλτινού και κάποιες νεότερες αντλήθηκαν από το διαδίκτυο. Στα πρόσωπα που δεν υπάρχουν φωτογραφίες, ή δεν βρέθηκαν, ή δεν υπήρχαν καθόλου φωτογραφίες, ή δεν κατέστει δυνατό να είναι διαθέσιμες.

Η γενεαλογική καταγραφή των κατοίκων του Βαλτινού, έχει τη δική της αυτόνομη ανθρωπογεωγραφική αξία, την οποία θα έχουν στη διάθεσή τους οι απόγονοι, οι επιστημονικές κοινότητες και οι ιστορικοί του μέλλοντος καθώς διαφυλάττει και επιμηκύνει, τη συλλογική μας μνήμη και αφήνει πίσω το αποτύπωμα ενός γενεογράμματος, το γενεόγραμμα του Βαλτινού.

Δημήτρης Τσιγάρας.

Για να περιηγηθείτε και να διαβάσετε το βιβλίο πατήστε εδώ

Εκδόθηκε το νέο βιβλίο με τίτλο «Η κοινότητα Βαλτινού» του Δημήτρη Τσιγάρα

 

Εκδόθηκε τον Μάιο του 2021 το νέο βιβλίο με τίτλο «Η κοινότητα Βαλτινού» του Δημήτρη Τσιγάρα.

Πρόκειται για ένα άλλο έργο έρευνας (270 σελίδων), που αφορά στη συγκέντρωση ενός σώματος μελετημάτων, το οποίο δίνει στον αναγνώστη, με τρόπο ευσύνοπτο αλλά διεισδυτικό, τα στοιχεία και τα γεγονότα που σημάδεψαν την κοινότητα και το χωριό Βαλτινό. Παράλληλα εξετάζονται και καταγράφονται τα διάφορα φυσιογνωμικά, γεωγραφικά και στατιστικά στοιχεία, η υλικοτεχνική υποδομή, το ανθρώπινο δυναμικό και τα διάφορα έργα και παρεμβάσεις που έγιναν κατά τη λειτουργία του θεσμού της κοινότητας. Για να διαβάσετε το βιβλίο πατήστε εδώ

Πρόλογος του συγγραφέα

Η παρούσα μελέτη, είναι ακόμα ένα έργο που το θέμα του βαδίζει στα ίχνη της τοπικής ιστορίας του Βαλτινού.

Η συνεχής διερεύνηση, καταγραφή και ανάδειξη του παρελθόντος –με επιμονή στον συγκεκριμένο τόπο, στη διεξοδική και εκτενή προσέγγιση όσον αφορά τη θεματολογία της συγγραφής και έκδοσης βιβλίων που αφορούν στο Βαλτινό– δεν οφείλεται σε μια στείρα τοπικιστική αντίληψη για τον γενέθλιο τόπο μου ή σε μια συνθηκολόγηση, μια υποταγή σε ανθρώπινη αδυναμία, αλλά αποτελεί για μένα ένα οδοιπορικό αναζήτησης της Ιθάκης. Της Ιθάκης ως σύμβολο κάθε ωραίου σκοπού που θέτει ο κάθε παθιασμένος άνθρωπος αγωνιζόμενος να τον πετύχει μέσα στη σκληρή πορεία της ζωής. Και βέβαια η Ιθάκη προσφέρει την ευκαιρία για το ταξίδι. Άλλωστε κάθε τι αληθινά μεγάλο μέσα στη ζωή φαίνεται να είναι αναπόσπαστα δεμένο με το στοιχείο του πάθους.

Με σεβασμό λοιπόν στην τεκμηρίωση, τη μεθοδολογία και τους κανόνες της έρευνας, το βιβλίο «Η Κοινότητα Βαλτινού» προέκυψε μέσα από ένα ταξίδι και έχει ως στόχο τη συγκέντρωση ενός σώματος μελετημάτων, το οποίο να δίνει στον αναγνώστη, με τρόπο ευσύνοπτο αλλά διεισδυτικό, τα στοιχεία και τα γεγονότα που σημάδεψαν την κοινότητα και το χωριό Βαλτινό, αποκαλύπτοντας την αφετηρία, τη διαδρομή και την εξέλιξή του.

Εκδόθηκε το νέο βιβλίο με τίτλο «Ο ναός Αγίου Αθανασίου Βαλτινού» του Δημήτρη Τσιγάρα.

 

Εκδόθηκε τον Μάρτη του 2021 το νέο βιβλίο με τίτλο «Ο ναός Αγίου Αθανασίου Βαλτινού» του Δημήτρη Τσιγάρα.

Πρόκειται για ένα έργο έρευνας (240 σελίδων), που συνδέεται με τις ιστορικές παρακαταθήκες του τόπου μας.

Για περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά την ύλη του βιβλίου, τον σκοπό και τους στόχους του παρουσιάζονται παρακάτω στον Πρόλογο του συγγραφέα.

Για να περιηγηθείτε και να διαβάσετε το βιβλίο πατήστε εδώ

Πρόλογος του συγγραφέα

Ο τόπος μας είναι ο κόσμος μας, τον κουβαλάμε μέσα μας, διαμορφώνει το χαρακτήρα μας, μας πληγώνει αλλά τον αγαπάμε, τον πληγώνουμε αλλά μας ανέχεται. Αυτή η βαθιά σχέση με τον τόπο μας, μας κάνει να αγαπάμε και να πονάμε τον οποιονδήποτε τόπο. Βάση και αφετηρία της ζωής μας είναι το χωριό μας, η γειτονιά μας, οι φίλοι μας, οι συγγενείς μας. Οι μνήμες και τα βιώματα που έχουμε από τον τόπο μας είναι η πολύτιμη προσωπική ιδιοκτησία μας, πού μένει ανέπαφη σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού μας, μέχρι τον αναπόφευκτο θάνατό μας.

Τα μνημεία και τα κτίσματα δεκάδων αιώνων που έχουν διασωθεί έως σήμερα, αποτελούν τα τεκμήρια της συλλογικής μας μνήμης στον χρόνο και τον χώρο και μας δίνουν πληροφορίες για τον τρόπο ζωής και τις σχέσεις των ανθρώπων με αυτά. Αποτελούν την συνέχεια μιας πορείας και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Οφείλουμε να διαφυλάξουμε σαν κόρη οφθαλμού αυτή την κληρονομιά, που μας βοηθάει να γνωρίζουμε καλά το παρελθόν μας, ώστε να μπορέσουμε να στηρίξουμε το παρόν και να οικοδομήσουμε σε σταθερά θεμέλια το μέλλον των επόμενων γενεών.

Η παρούσα μελέτη καταγράφει τα ιστορικά, εκκλησιαστικά και λαογραφικά στοιχεία που σχετίζονται με το ναό του Αγίου Αθανασίου Βαλτινού, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των κατοίκων και τις τελετουργικές συνήθειες σύμφωνα με τους κανόνες της Εκκλησίας.

Τα ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία σταχυολογήθηκαν από διάφορες πηγές σχετικές με τον ναό και τον τόπο και παρουσιάζονται αυτούσια.

Μέσα στο ερευνητικό πεδίο της μελέτης αυτής, προσεγγίζονται ακροθιγώς και θέματα θεολογικού ενδιαφέροντος, αναδεικνύοντας την αντίθεση που βρίσκεται ανάμεσα σε αυτό πού ενστερνίζεται την απέριττη πνευματικότητα της πίστης και σε εκείνο πού απλώς ακολουθεί το τυπικό λειτουργικό της, εντελώς ανυποψίαστα για τα βαθύτερα της συνείδησης.

Το παραμύθι μιας λέξης

 

Θέλοντας να αφηγηθώ την περιπέτεια μιας λέξης, (λεξομανία) επιχείρησα να σκαρώσω ένα παιχνίδι της Γραμματικής με τη μορφή κουίζ. Με αφετηρία το όνομα μιας πόλης και τα λεκτικά παράγωγά του, με περιγραφικές διατυπώσεις, με ρίμα και ρυθμό, με αναγραμματισμούς, μετατονισμούς, μετατροπές, προσθαφαιρέσεις και αναγωγές, προέκυψε το παρακάτω στιχούργημα:

Όμορφη πρωτεύουσα, αυτοκρατορική,                      ΡΩΜΗ

μα λέγεται και ανδρεία, θάρρος και πυγμή.                ΡΩΜΗ

Αναγραμμάτισέ τη και θα χεις μια κουτή.                  ΜΩΡΗ

Ασπρόμαυρη με ΑΧ μας κάνει τη ζωή.                     ΑΧΡΩΜΗ

 

Αν βάλεις ένα Γάμα κι αλλιώς αν τονιστεί

διάσπαση θα γίνει, ράγισμα, σχισμή.                          ΡΩΓΜΗ

Άλλαξε τον τόνο και φάε την αρχή                

ίσως να ’ναι νόστιμη κι ας μην είναι ψητή.                 ΩΜΗ

 

Αν το πρώτο γράμμα αντικατασταθεί                        

μ’ ένα Κάπα, πάλι, μια πόλη θα γενεί.                        ΚΩΜΗ

Μίκρυνε το Ωμέγα και τότε στη στιγμή,

ίσως μια χτένα να σου χρειαστεί.                                ΚΟΜΗ

 

Άλλαξε τον τόνο, βάλε Ταυ για αρχή                         

μίκρυνε το Ωμέγα κι αμέσως θα κοπεί.                      ΤΟΜΗ

Βάλε Άλφα, Κάπα τώρα στην αρχή

και ευθύς επίρρημα θα φανερωθεί.                             ΑΚΟΜΗ

 

Αν βάλεις ένα Γάμα μαζί με ένα Νι,

πεποίθηση θα γίνει, θέση κι άποψη.                           ΓΝΩΜΗ

Αν βάλεις ένα Σίγμα και Ύψιλον μαζί

μετά από ένα λάθος αυτή ακολουθεί.                         ΣΥΓΝΩΜΗ

 

Όμορφη πρωτεύουσα, αυτοκρατορική.                      ΡΩΜΗ

Βάλε για αρχή το ΣΑΛ, κι αλί στον βαπτιστή.            ΣΑΛΩΜΗ

Αν μπροστά προσθέσεις Βήτα, θα γενεί                    

τροφή για τους ανθρώπους μα και ζωοτροφή.            ΒΡΩΜΗ

 

Βάλε για αρχή ένα Δέλτα κι ΕΝΑ κατάληξη

πράξεις και τεκταινόμενα θα έχεις σε γιορτή.             ΔΡΩΜΕΝΑ

Πρόσθεσε ΠΛΗ να γίνει λίτρων καταβολή.               ΠΛΗΡΩΜΗ

Κάνε το Ήτα, ΑΙΟΣ να πολιτογραφηθεί.                    ΡΩΜΑΙΟΣ

 

Και τώρα συνεχίζουμε με μία αλλαγή.                       ΡΩΜ-Η (Α)

Βάλε στο τέλος Άλφα κι ομάδα θα γενεί.                   ΡΩΜΑ

Βάλε μπροστά ένα Σίγμα και να σου ένα κορμί.        ΣΩΜΑ

Βάλε ένα ΦΑΓ και γκρίνια θα φέρει η αλλαγή.          ΦΑΓΩΜΑ

 

Μαζί με το ΣΥΜΠΛΗ προσθέτεις κάτι τι.                 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ

Πρόσθεσε Σίγμα, Ταυ στρωσίδι να γενεί.                  ΣΤΡΩΜΑ

Βάλε στο τέλος ΛΕΟΣ και στιβαρός εστί.                  ΡΩΜΑΛΕΟΣ

Με ένα ΦΑΝΕ αμέσως θα σου φανερωθεί                ΦΑΝΕΡΩΜΑ

 

Πρόσθεσε ένα Άλφα για ευχάριστη οσμή.                 ΑΡΩΜΑ

Κάνε το Άλφα Βήτα για άσχημη οσμή.                      ΒΡΩΜΑ

Κάνε το Βήτα, Χι και ετοίμασε βαφή.                        ΧΡΩΜΑ

Πρόσθεσε ένα ΠΛΗ του χρόνου για να ’ρθει.           ΠΛΗΡΩΜΑ

 

Για λάσπη και για έδαφος βάλε μπροστά ένα Χι.       ΧΩΜΑ

Για βούλωμα και τάπα βάλε μπροστά ένα Πι .           ΠΩΜΑ

Αναγραμμάτισέ το και όνομα θα βγει.                        ΜΑΡΩ

Αν βάλεις ένα ΧΑΛΑ χαλάρωση εστί.                      ΧΑΛΑΡΩΜΑ

 

Βάλε στο τέλος ΙΣΤΙ και γλώσσα θα γενεί.                ΡΩΜΑΪΣΤΙ

Αν βάλεις ένα ΚΕ θα χρειαστείς κερί.                        ΚΕΡΩΜΑ

Άλλαξε το Ρο με ΥΨ και ανέβα στην κορφή.             ΥΨΩΜΑ

Στη μέση βάλε ΤΗ και δώσε απάντηση.                     ΡΩΤΗΜΑ

 

Βάλε ένα ΣΑ και σκούπα μάλλον θα χρειαστεί.         ΣΑΡΩΜΑ

Βάλε ένα ΓΛΑ και νύσταγμα θα φέρει η στιγμή.       ΓΛΑΡΩΜΑ

Μ’ ένα ΞΗΜΕ το χάραμα, θα έρθει το πρωί.             ΞΗΜΕΡΩΜΑ

Μ’ ένα ΞΕΨΑ αναθάρρηση και τόλμημα θα βγει.     ΞΕΨΑΡΩΜΑ

 

Πρόσθεσε Γιώτα, Δέλτα και έκκριση θα βγει.           ΙΔΡΩΜΑ

Με ένα ΛΕ και λέκιασμα και βρόμισμα μαζί.            ΛΕΡΩΜΑ

Μαζί με ένα ΚΑΠΑ κλείνει η συναλλαγή.                ΚΑΠΑΡΩΜΑ

Βάλε ένα ΜΑΡΜΑ κι έτοιμη η απολίθωση.              ΜΑΡΜΑΡΩΜΑ